Mentoring doanh nghiệp không chỉ là phương pháp truyền đạt kinh nghiệm mà còn là chìa khóa kiến tạo thế hệ kế thừa xuất sắc, đảm bảo sự phát triển bền vững của tổ chức. Trên thế giới, các doanh nghiệp đang tích cực triển khai hệ thống mentoring bài bản, và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Bài viết này sẽ đào sâu vào tầm quan trọng của mentoring, các thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt, và cách thức mô hình mentoring ngược có thể tạo nên sự khác biệt cho tình hình hiện nay.
Mentoring Doanh Nghiệp: Nền Tảng Cho Thế Hệ Kế Thừa Xuất Sắc
Mentoring doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là một phương thức phát triển nguồn nhân lực mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng thế hệ kế thừa xuất sắc. Trong bối cảnh thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế số, việc thiết lập một hệ thống mentoring hiệu quả trở thành một yếu tố then chốt trong việc duy trì sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Mentoring mang lại giá trị vượt trội thông qua việc xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa thế hệ lãnh đạo hiện tại và tương lai, đồng thời tạo môi trường học hỏi không ngừng.
Mentoring đi đầu trong quá trình chuyển giao trí thức và kinh nghiệm giữa các thế hệ lãnh đạo, giúp các mentee tiếp thu không chỉ kỹ năng quản lý mà còn cả triết lý và văn hóa doanh nghiệp. Thế hệ kế tiếp nhờ đó mà trưởng thành không chỉ trong tư duy lãnh đạo mà còn trong tinh thần trách nhiệm và khả năng tự chủ trong công việc. Qua quá trình này, văn hóa doanh nghiệp được thể hiện rõ nét và liên tục, giúp tổ chức không ngừng vươn lên. Một điểm đáng chú ý là mentoring không những hỗ trợ phát triển kỹ năng mà còn tích hợp tinh thần học hỏi bền vững, một yếu tố quan trọng trong việc duy trì và gia tăng hiệu suất của doanh nghiệp.
Sự quan trọng của hệ thống mentoring và kế hoạch kế thừa đã được khẳng định qua các nghiên cứu quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các doanh nghiệp có hệ thống này thường đạt tỷ lệ tăng trưởng cao hơn đáng kể, tránh được nhiều khủng hoảng và duy trì niềm tin trong giai đoạn chuyển giao lãnh đạo. Chuyển giao không chỉ là một quá trình thay đổi nhân sự mà còn là sự bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, triết lý quản trị trong tổ chức. Điều này giúp doanh nghiệp tránh khỏi sự xáo trộn, đảm bảo sự ổn định và phát triển liên tục.
Một khía cạnh đáng chú ý khác của mentoring là mô hình mentoring ngược, nơi thế hệ lãnh đạo học hỏi từ những nhân viên trẻ tuổi, như thế hệ Gen Z. Hình thức này giúp cả hai bên không chỉ phát triển tư duy chiến lược và kỹ năng tương tác mà còn thắt chặt sự gắn kết, giữ chân nhân viên trẻ một cách hiệu quả. Qua đó, gen trẻ cảm thấy được tôn trọng và đóng góp tích cực vào sự đổi mới sáng tạo của tổ chức.
Cuối cùng, mentoring không dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà còn hướng tới xây dựng một môi trường làm việc minh bạch, khơi dậy sự tự khai sáng và phát triển chung, thay vì chỉ dừng lại ở việc chỉ đạo và kiểm soát. Từ đó, doanh nghiệp có thể phát triển bền vững và có ý nghĩa cho toàn bộ đội ngũ nhân viên, trở thành nơi làm việc lý tưởng mà các tài năng muốn cống hiến lâu dài.
Để tìm hiểu sâu hơn về cách kết hợp hiệu quả mentoring với các phương thức phát triển nhân lực, độc giả có thể tham khảo thêm thông tin từ nguồn này.
Khám Phá Thực Trạng và Rào Cản Của Mentoring Trong Doanh Nghiệp Việt
Mentoring là một công cụ thiết yếu trong việc phát triển thế hệ kế thừa xuất sắc trong doanh nghiệp, nhưng thực trạng áp dụng hệ thống này ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Chỉ có khoảng 14% doanh nghiệp tư nhân sở hữu mentor độc lập hoặc cộng đồng mentoring thực chất, con số này thấp hơn đáng kể so với các quốc gia phát triển như Singapore, Nhật Bản hay Mỹ, nơi tỷ lệ này vượt quá 90%. Thực tế này cho thấy mentoring chưa được hệ thống hóa và thương mại hóa mạnh mẽ tại Việt Nam như coaching đã từng làm được, dù đã có những bước tiến nhất định nhằm nâng cao nhận thức thông qua các câu lạc bộ và sách viết bởi các tác giả Việt.
Một trong những thách thức lớn nhất mà mentoring tại Việt Nam phải đối mặt là chưa có sự chuẩn hóa hệ thống mentoring cũng như kế hoạch chuyển giao lãnh đạo. Việc thiếu hụt này khiến khả năng duy trì các giá trị tinh thần, triết lý quản trị và văn hóa doanh nghiệp qua các thế hệ kế tiếp trở nên khó khăn hơn. Hệ quả là dẫn đến những vấn đề như khủng hoảng niềm tin và suy giảm động lực phát triển bền vững sau khi chuyển giao lãnh đạo.
Bên cạnh đó, tư duy quản lý truyền thống “chỉ đạo – kiểm soát” vẫn phổ biến trong nhiều doanh nghiệp, trong khi trên thế giới đã chuyển dịch sang mô hình “huấn luyện – phát triển” để xây dựng văn hóa học hỏi và tự khai sáng từ bên trong tổ chức. Điều này đặt ra yêu cầu cho các doanh nghiệp Việt về việc xây dựng hệ sinh thái mentoring gồm những nhà lãnh đạo có kinh nghiệm để chia sẻ và xây dựng mối quan hệ tin cậy với mentee.
Một tín hiệu tích cực là hiện nay, có một số doanh nghiệp đã tiên phong trong việc xây dựng các chương trình mentoring có hệ thống. Những nhà lãnh đạo giàu kinh nghiệm đang tạo ra môi trường chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, đặt nền tảng cho sự phát triển của thế hệ kế thừa. Tuy nhiên, thiếu sót trong đào tạo bài bản, quy trình mentoring chưa chuẩn hóa cùng với nhận thức chưa đồng đều về vai trò của mentoring vẫn là những rào cản lớn cần được khắc phục. Để vượt qua các thách thức này, doanh nghiệp Việt cần chuẩn hóa kế hoạch succession/legacy, phát triển văn hóa học hỏi không ngừng, và điều chỉnh tư duy quản trị từ kiểm soát sang phát triển con người.
Đã có một số bài viết như từ nguồn Doanh Nhân Sài Gòn đề cập đến tầm quan trọng của việc chuẩn hóa kế hoạch chuyển giao lãnh đạo, tạo tối đa điều kiện cho thế hệ trẻ học hỏi và phát triển. Với hướng đi này, cùng với việc thay đổi tư duy quản trị, mentoring sẽ trở thành cầu nối quan trọng giữa kinh nghiệm của thế hệ trước và khả năng sáng tạo, đổi mới của thế hệ trẻ, từ đó đảm bảo sự phát triển bền vững của tổ chức qua các thế hệ.
Mentoring Ngược: Khi Gen Z Dẫn Dắt Sự Thay Đổi Số Hóa
Trên hành trình chuyển giao giá trị và tri thức quản trị giữa các thế hệ trong doanh nghiệp, mô hình mentoring ngược đóng vai trò như một cầu nối mang tính cách mạng. Đây là nơi mà nhân viên trẻ thuộc thế hệ Gen Z không chỉ nhận được sự hướng dẫn mà còn tham gia như một nhân tố chủ động dẫn dắt lãnh đạo kỳ cựu. Điều này giúp mở ra những góc nhìn mới, đặc biệt khi sự chuyển đổi số đang bùng nổ.
Khái niệm mentoring ngược đã trở nên phổ biến từ cuối thập niên 1990 bởi Jack Welch, người từng là CEO nổi tiếng của tập đoàn GE. Khác biệt với mô hình mentoring truyền thống chỉ từ trên xuống dưới, mentoring ngược khuyến khích sự tương tác hai chiều. Tại đây, những người trẻ, nhờ vào sự hiểu biết sâu sắc của mình về công nghệ số và xu hướng thị trường, trở thành nguồn tri thức chiến lược cho lãnh đạo cao cấp.
Trong môi trường kinh doanh ngày càng số hóa, sự linh hoạt và sáng tạo từ thế hệ Gen Z càng được coi trọng. Các nhà quản lý kỳ cựu từ lâu đã mắc kẹt trong những lối mòn quản lý truyền thống giờ đã có cơ hội tiếp cận và trải nghiệm những xu thế mới thông qua tương tác này. Sự gần gũi với công nghệ và tính cách năng động của Gen Z trở thành một nguồn cảm hứng đáng giá cho những lãnh đạo lâu năm, giúp họ không chỉ thích ứng mà còn dẫn đầu trong sự chuyển dịch số hóa.
Sự khác biệt về tư duy giữa các thế hệ, thay vì là ngăn cách, có thể trở thành một đòn bẩy mạnh mẽ. Một không gian tương tác hai chiều hiệu quả không chỉ giúp trẻ hóa tư duy lãnh đạo mà còn góp phần cải thiện đáng kể hiệu quả kinh doanh. Gen Z, một thế hệ chứng kiến sự bùng nổ của công nghệ từ khi mới sinh, có thể dễ dàng cảm nhận và phát triển những giải pháp sáng tạo và thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi, điều này thực sự là một lợi thế cạnh tranh.
Việc nhìn thấy thế hệ nhân viên trẻ không phải như một thách thức mà là một tài sản chiến lược là một bước tiến lớn trong quản lý hiện đại. Mentoring ngược không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển năng lực lãnh đạo sớm mà còn góp phần xây dựng nét văn hóa tương tác cởi mở, nâng cao năng lực số hóa của tổ chức. Với mô hình này, doanh nghiệp không chỉ hướng tới sự hoàn thiện trong những kế hoạch kế thừa mà còn phát triển bền vững qua các thập kỷ sắp tới.
Trong môi trường công việc đòi hỏi sự đổi mới không ngừng như hiện nay, việc tích hợp những chiến lược mentoring hiệu quả là cần thiết. Vấn đề không còn là ai dẫn dắt ai mà là cả hai thế hệ cùng học hỏi và phát triển, từ đó kiến tạo nên một đội ngũ lãnh đạo vững mạnh. Để tìm hiểu thêm về cách phát triển kỹ năng lãnh đạo, bạn có thể ghé thăm phát triển kỹ năng lãnh đạo. Hãy cùng tiến bước với sự mạnh dạn đổi mới và dẫn dắt sự chuyển mình số hóa, nơi mà mỗi thế hệ đều có tiếng nói và cùng nhau định hình tương lai.
Kết Luận:
Mentoring là một phương tiện hữu hiệu để các doanh nghiệp không chỉ truyền đạt kỹ năng mà còn tạo dựng văn hóa học hỏi liên tục, qua đó phát triển những nhà lãnh đạo tương lai có khả năng dẫn dắt tổ chức trong bối cảnh thay đổi không ngừng. Ứng dụng đúng và kịp thời, mentoring sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam không những giữ vững mà còn vươn lên mạnh mẽ trong môi trường kinh tế toàn cầu.
Bạn sẵn sàng nâng tầm đội ngũ và hệ thống đào tạo trong doanh nghiệp? Hãy kết nối cùng Trainer Phan Hữu Lộc để cùng xây dựng giải pháp đào tạo hiệu quả, đo lường được – và tạo ra chuyển đổi thực sự trong hành vi và hiệu suất làm việc.
About us
Phan Hữu Lộc – Kiến Tạo Nhà Quản Lý Bền Vững, Đồng Hành Chiến Lược Cùng Doanh Nghiệp Phát Triển Trainer Phan Hữu Lộc là chuyên gia đào tạo và tư vấn chiến lược trong lĩnh vực quản trị, lãnh đạo và phát triển năng lực tổ chức, với hơn 20 năm kinh nghiệm thực chiến tại các tập đoàn hàng đầu như Unilever, Coca-Cola, Bayer. Dưới thương hiệu VMP Academy, ông cùng đội ngũ chuyên gia cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp kiến tạo đội ngũ quản lý bền vững, xây dựng hệ thống đào tạo nội bộ hiệu quả, và chuyển hóa tư duy lãnh đạo thành năng lực tổ chức có thể đo lường được. PHL là tác giả của 2 cuốn sách “Nhà quản lý bền vững – Diamond Manager” và Training Manager & 7 Ngộ Nhận”. Bằng cách ứng dụng các mô hình độc quyền như Mô hình Nhà quản lý bền vững (Diamond Manager) – TPM – OSCAR, cùng triết lý đào tạo “đào tạo không chỉ là giảng dạy, mà là thay đổi hành vi”, chúng tôi mang đến các giải pháp Train The Trainer, Coaching, Mentoring, Leadership và Management được cá nhân hóa theo chiến lược và cấu trúc vận hành riêng của từng doanh nghiệp. Dù bạn đang cần nâng cao năng lực giảng viên nội bộ, phát triển đội ngũ kế thừa, hay tái thiết hệ thống L&D để gắn chặt với mục tiêu kinh doanh – Trainer Phan Hữu Lộc sẽ là người đồng hành tin cậy, giúp bạn thiết kế – triển khai – đo lường đào tạo như một chiến lược dài hạn, chứ không chỉ là một hoạt động ngắn hạn. Vì một nhà quản lý giỏi không chỉ cần kỹ năng, mà cần được huấn luyện đúng cách để tạo ra giá trị thật sự cho tổ chức.
